Έχω πολύ άγχος! Τι μου συμβαίνει;
Οι καταστάσεις έντονου άγχους είναι σύνηθες φαινόμενο στις μέρες μας κι αυτό γιατί οι ζωές μας είναι πολύ απαιτητικές. Επιφορτισμένοι να ανταπεξέλθουμε, καλούμαστε να γίνουμε ανταγωνιστικοί, καλούμαστε να τα φέρουμε όλα εις πέρας. Με τι κόστος όμως;; Κάπου εκεί, στην προσπάθειά μας να είμαστε σε όλα καλοί, κάνει την εμφάνισή του το άγχος και μας χτυπά το καμπανάκι για να μας δείξει ότι κάπου το παρακάναμε ή να μας υπενθυμίσει ότι μπορεί να χρειαζόμαστε βοήθεια.
Τι είναι το άγχος;
Το άγχος αποτελεί ένα φυσιολογικό συναίσθημα, μία κοινή αντίδραση σε στρεσογόνα γεγονότα. Είναι αυτό που κινητοποιεί τους μηχανισμούς επιβίωσης και μας οδηγεί σε συμπεριφορές πρόληψης ή αποφυγής κάποιου κινδύνου. Το άγχος από την άλλη, μας ωθεί να γίνουμε πιο παραγωγικοί και αποδοτικοί με τους στόχους και τις υποχρεώσεις μας, λειτουργεί δηλαδή και ως κίνητρο. Ωστόσο, αν η έντασή του είναι δυσανάλογη προς την αιτία που το προκάλεσε τότε ακολουθούν μία σειρά από αντιδράσεις που περισσότερο δυσχεραίνουν παρά διευκολύνουν τη ζωή μας. Αποτελεί συνεπώς, μία υποκειμενική εμπειρία και ο καθένας μας γνωρίζει βιώνοντάς το ποιο είναι το όριό του και που σταματά να είναι αποτελεσματικό και αρχίζει να γίνεται καταστροφικό, με επιπτώσεις στη σκέψη, το συναίσθημα, το σώμα, τη συμπεριφορά και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Πότε εμφανίζεται;
Το άγχος γίνεται αντιληπτό μέσα από μία σειρά συμπτωμάτων που ποικίλουν σε ένταση αναλόγως τη συναισθηματική μας φόρτιση. Στην μία περίπτωση, ξεκινά μετά από ένα πυροδοτικό γεγονός, ένα κρίσιμο δηλαδή συμβάν στη ζωή μας. Στην άλλη περίπτωση, εμφανίζεται συσσωρευμένο την περίοδο της ηρεμίας όπου ολοκληρώσαμε αυτό που είχαμε αναλάβει να διεκπεραιώσουμε, τη στιγμή δηλαδή που προσπαθούμε να χαλαρώσουμε. Είτε έρχεται αιφνίδια και μας ταράζει είτε βρίσκει διέξοδο όταν έχουμε την αίσθηση ότι όλα είναι καλά, προκαλεί μεγάλη ψυχική ένταση και αποδιοργάνωση.
Πώς εκδηλώνεται;
Πάντα εμφανίζεται με τη μορφή μιας σκέψης, η οποία είναι αυτόματη - γίνεται δηλαδή ακούσια - και αρνητική - εκφράζεται ως αδυναμία του ατόμου να τα καταφέρει, είναι παράλογη και υπερβολική. Ακόμα και αν είμαστε απόλυτα προετοιμασμένοι γι’ αυτό που πάμε να κάνουμε, η σκέψη ότι μπορεί να μην τα καταφέρω, να μην είμαι αρκετά καλός/ή ξεπηδά χωρίς να την ελέγχουμε και μας καταβάλλει. Αυτές οι αρνητικές σκέψεις ξυπνούν με τη σειρά τους αρνητικά συναισθήματα. Νιώθουμε πιεσμένοι, φοβισμένοι ακόμα και αγανακτισμένοι και όσο το άγχος αυξάνεται καταλήγουμε να νιώθουμε έως και απόγνωση. Αυτό που ακολουθεί είναι το σώμα, στο οποίο αποτυπώνεται η συναισθηματική μας κατάσταση. Έχουμε δύσπνοια, αυξημένους παλμούς, κόμπο στο στομάχι ή πόνο στο στήθος, ιδρώνουμε, αισθανόμαστε ζάλη, βγάζουμε κοκκινίλες στο δέρμα αναλόγως την πίεση που βιώνουμε. Φυσικά αν πάμε για εξετάσεις, δεν ανευρίσκεται τίποτα παθολογικό και αυτό γιατί όλα αυτά τα συμπτώματα είναι ψυχοσωματικής φύσεως, μία αντίδραση του σώματος δηλαδή στην «απειλή» που αισθάνεται να δέχεται. Στην ουσία δεν είναι τίποτε άλλο από μία κατάσταση προετοιμασίας για να αντιμετωπίσει μία δύσκολη «μάχη». Σειρά έχει η συμπεριφορά μας, που κι αυτή επηρεάζεται από αυτό που μας συμβαίνει και αλλάζει αντίστοιχα. Οι κινήσεις μας γίνονται πιο βιαστικές, λειτουργούμε πιο μηχανικά, χάνουμε τη συγκέντρωση και τον συντονισμό μας, με αποτέλεσμα να βάζουμε οι ίδιοι εμπόδια στον εαυτό μας και τελικά να κινδυνεύουμε στ’ αλήθεια να μην τα καταφέρουμε.
Από απλό άγχος σε αγχώδη διαταραχή;
Συνήθως τείνουμε να αμελούμε το άγχος που βιώνουμε και κυρίως τα συμπτώματα που εμφανίζουμε, διότι θεωρούμε ότι είναι φαινόμενο της καθημερινότητας, αυτονόητο και αναπόφευκτο. Όταν αυτή η συναισθηματική κατάσταση είναι τόσο γνώριμη που έχει γίνει πια ρουτίνα και τα συμπτώματα διαδέχονται το ένα το άλλο, επηρεάζοντας πολλά συστήματα του οργανισμού μας, τότε το σώμα μας προσπαθεί να μας δείξει ότι έχουμε καθυστερήσει να αναζητήσουμε βοήθεια. Οι αγχώδεις διαταραχές είναι συνήθως χρόνιες και με την πάροδο του χρόνου επιδεινώνονται εάν δεν θεραπευτούν σωστά. Οι επιπτώσεις του χρόνιου άγχους δεν είναι αμελητέες και η συσχέτιση μεταξύ υψηλών επιπέδων άγχους μακροπρόθεσμα και διαφόρων ασθενειών είναι ισχυρή. Μην αφήσεις το άγχος να γίνει μία μακροχρόνια μόνιμη κατάσταση! Μην επιτρέψεις να κυριεύει τη ζωή σου! Κανένα άγχος δεν είναι πιο ισχυρό από εσένα, αρκεί να το πάρεις απόφαση!
Τι μπορώ να κάνω;
Ο στόχος μέσα από τη θεραπεία είναι να αντιληφθούμε τι πυροδοτεί το άγχος μας, από που δηλαδή προέρχεται και με ποιο τρόπο ενεργοποιείται και λειτουργεί, έτσι ώστε αποκρυπτογραφηθεί η φύση του και να μπορέσει να αξιοποιηθεί. Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζουμε την προέλευση των δυσκολιών μας γιατί πολύ συχνά δεν μας είναι ξεκάθαρο από που μπορεί κάτι να αφορμάται. Η συνειδητοποίηση αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς που έχουμε να κάνουμε ώστε μετά να μπορέσουμε να το αξιοποιήσουμε ανάλογα. Πολλές φορές έχουμε συνηθίσει σε τέτοιο βαθμό να ζούμε με το άγχος που απορούμε πώς είναι χωρίς αυτό αλλά έτσι σταδιακά θα αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε πώς είναι να κινούμαστε με χαμηλότερα επίπεδα άγχους στην καθημερινότητά μας και να ρυθμίζουμε τις αντιδράσεις μας. Το συναίσθημα της ψυχικής ηρεμίας και ικανοποίησης είναι αναγκαίο να το βιώνουμε ώστε να είμαστε υγιείς ψυχή τε και σώματι και να μπορούμε να απολαμβάνουμε τη ζωή!
Από όπου και να πηγάζει το δικό σου άγχος δεν είναι κάτι που δεν λύνεται. Όπως κάθε πρόβλημα έχει τη λύση του για να μην είναι πια πρόβλημα για σένα, να μην σε επηρεάζει σε αυτό τον βαθμό. Μην ξεχνάς ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη δύναμη από αυτήν που κρύβεις μέσα σου. Το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να επιλέξεις τον κατάλληλο άνθρωπο για συνοδοιπόρο σου σε αυτό το ταξίδι, που θα σε βοηθήσει να ξεδιπλώσεις όλο αυτό το δυναμικό που διαθέτεις ώστε κανένα άγχος να μην σε κυριεύει πια!